Nỗi Lòng Tô Vũ

Dear all:

With a motley admixture of temerity, hubris, and humility,
I am laying out for all to see 
The wondrous words of Bui Giang's poetry 
I hope I have done some justice to BG.
If not, I won't cry for not having tried.
Most translated stanzas read like prose.
For that I plead guilty for having nothing better to propose.
I strongly urge you at this to try your hand
As Confucius once said, "you hear you forget, but if you do, you will understand."

Wissai/NKBa'

Nỗi Lòng Tô Vũ
Kỷ niệm một đoạn đời 15 năm chăn dê ở núi đồi Trung Việt Nam Ngãi Bình Phú

Đồi tăm tắp chạy về ôm chân núi
San sát đồi phủ phục quấn núi xanh
Chiều xuống rồi tơ lòng rộn ràng rối
Trời núi đồi ngây ngất nhảy dê nhanh

Thôi từ nay tha hồ em mặc sức
Nhảy múa tung sườn núi vút giòng khe
Thôi từ nay tha hồ em mặc sức
Vang vang lên đồi núi giọng be be

Những bận nào Trà Linh qua Đá Dừng Hòn Dựng
Dùi Chiêng về Phường Rạnh ngược Khe Rinh
Bao lần anh cùng chúng em lận đận
Bôn ba qua rú rậm luống rùng mình

Những bận nào Quế Sơn Rù Rì con suối ngược
Nước trôi nguồn nước lũ xuống phăng phăng
Những bận nào mịt mùng mưa gió ướt
Đẫm thân mình co rúm lạnh như băng

Em nhớ hay không? hồn hoa dại cỏ
Những ngậm ngùi đầu núi canh khuya
Vàng cao gót nai đầu truông hãi sợ
Gió cây rung trút lá mộng tan lìa

Nhưng từ nay Giáp Nam anh đóng trại
Cố định rồi - em khỏi ngại ngày đêm
Dưới nắng mưa tha phương du mục mãi
Cay đắng từng, bùi ngọt mặn mà thêm

Chiều hôm nay bên chó vàng chễm chện
Anh lặng nghe em bé hé bên sườn đồi
Khoanh mấy vòng tay anh thoăn thoắt bện
Vòng cho em từng chiếc sắp xong rồi

Chiều đã xuống em đà no nê chắc
Huýt tù và! em xúm xít lại anh đeo cho
Mỗi chúng em mỗi vòng mây mỗi sắc
Lại mau đây! to nhỏ cổ anh so

Này em Đen chiếc vòng vàng tươi lắm
Này em Vàng chiếc trắng há mờ đâu
Này em Trắng chiếc hồng càng lóng lánh
Này em Hoa Cà * hỡi! chiếc nâu

Ngẩng đầu lên! dê ơi anh thong thả
Đeo vòng vào em nghển cổ cong xinh
Ngẩng đầu lên! đây lòng anh vàng đá
Gửi gắm vào vòng mây nhuộm tơ duyên

Ngẩng đầu lên nhìn anh mờ mắt lệ
Từ lần đầu vòng ngọc tuổi hai mươi
Trao người em trăm năm lời ước thệ
Đây lần đầu cảm động nhất mà thôi **

Vòng em xong, vòng anh dành riêng chiếc
Dành riêng mình - Dê hỡi hiểu vì sao ?
Vì lòng anh luống âm thầm tha thiết
Gán đời mình trọn kiếp với Dê Sao

Nhìn anh đây các em Vàng Đen Trắng
Tía Hoa Cà lổ đổ thấu lòng chưa ?
Từ từ đưa chiếc vòng lên thủng thẳng
Anh từ từ đưa xuống cổ đong đưa

Và giờ đây một lời thề đã thốt
Nghìn thu sau đồi núi chứng cho ta
Cao lời ca bê hê em cùng thốt
Hòa cùng lời anh nghẹn nỗi thiết tha

Và giờ đây hoàng hôn mờ chĩu nặng
Bốn bề tràn lan bóng mịt mùng sa
Xếp hàng ngay nhanh lên hàng ngũ thẳng
Rập ràng về bế hế rập ràng ca

Bui Giang

A soliloquy of modern-day goat herder Tô Vũ
In memory of fifteen years of tending goats among the hills and mountains of Nam Ngãi Bình Phú, Central Vietnam


Rolling foothills rushed home and hugged the mountains tight,
So tight they are intertwined with the green mountains.
When late afternoons arrive, joys explode under the sky
And among the mountains and hills where the fleet-footed goats dance.

From now on, with abandon
You could  dance on the mountain slopes and leap across bubbling brooks;
From now on, with merriment
Your voice would echo among the hills.

Remember the times we passed by Halted Rock, Installed Islet, Sacred Tea, 
Striking Stick, went up the Noisy Brook on the way back to Canal Hamlet;
The times through the thickets we struggled 
And tramped through thick beds of forests;

The times we went up the Murmuring Stream on the Cinnamon Mountain,
Trekked by the rushing waters of flooded creeks;
The times the blinding rains fell and the winds blew nonstop. 
We huddled, shivered, and were cold as ice.

Do you remember? The lost souls of wild flowers and weeds
Grieving on the mountain top in the wee hours of the night,
The tall amber-colored horns of frightened deer,
The winds shaking free off the trees the leaves of blasted dreams.

But henceforth, I settle here in Southern Frontier.
Nights and day, you should no longer fear
The endless nomadic trekking under the sun and the rains,
The kind of life full of bitter and sweet pains.

This late afternoon, sitting by the golden-haired, smug-looking dog,
I listen to your bleatings on the hillside
While my fingers nimbly fashion
Collars for each of you out of vine.

The evening's drawing near, your stomachs must be full.
I blow the whistle and you all gather around me.
For each of you I'm going to place a color collar around your neck.
Come here quick! I'm taking your measure.

Here's the bright yellow collar for you, my little Blackie
For you, little Goldie, the white one no less bright
While the gleaming gold adorns my little White
And you, my adorable Purple, the brown one.

Lift your head, my dear, I'm leisurely placing
The collar around your lovely erect neck.
Lift your head high, in this vine collar infused with love
Went my precious gemstone heart.

Lift your head and look at my teary eyes
Ever since I placed the precious stone collar
On her as a token of my love when I was twenty years of age, 
I have never been as moved as I am now

Your collars done, now it's my turn. 
Do you, my dear,  understand the reason why?
For I've silently vouched to devote myself 
To you for the rest of my life.

Look at me, all of you, White, Goldie, Blackie,
And Purple, understand me now?
Slowly I am lifting the collar up high
And slowly placing it around my swaying neck.

So the oath has been uttered 
And witnessed and honored for eternity
By mountains and hills, your lilting voice 
Together with mine fused in heartfelt unison.

And now dusk is firmly in place;
Misty fog is spreading far and wide
You please assemble in right formation.
We are heading home while singing in undulation.

Very rough draft translation by Roberto Wissai/NKBa'
December 30, 2011